مقدمه
کسانی که قصد ورود به حوزه یادگیری برنامه نویسی را دارند و یا به تازگی پا به دنیای گسترده توسعه وب گذاشته‌اند، باید با یک سری مفاهیم اصلی و کلیدی این حرفه، آشنایی کامل داشته باشند و نحوه کار با آن‌ها را بدانند. یکی از پایه‌ای‌ترین عناصر این زمینه، تقسیم‌بندی برنامه نویسان به دو دسته کلی بک اند و فرانت اند می‌باشد.
برای تبدیل شدن به یک توسعه‌دهنده حرفه‌ای، باید فرق این دو مفهوم را به درستی فرا بگیرید و در گام اول، بدانید که برنامه نویسی فرانت اند مربوط به بخش مرتبط با کاربر است؛ در صورتی که برنامه نویسی بک اند به بخشی از وب‌سایت یا نرم‌افزار اشاره دارد که کاربران قادر به مشاهده آن نیستند. نقشه راه بک اند، توسعه‌دهندگان را به سمت کنترل و تنظیم عوامل مختلف یک وب‌سایت، هدایت می‌کند. در ادامه این مطلب، بیشتر با مسیر یادگیری بک اند و مراحل مورد نیاز برای فراگیری آن آشنا خواهیم شد.
برنامه نویسی بک اند چیست و چه کاربردهایی دارد؟
یادگیری backend یکی از مهارت‌های پایه در حوزه برنامه نویسی است که مربوط به بخش غرمرتبط با کاربران می‌باشد. در واقع بک اند، همان قسمت از اپلیکیشن یا سایت است که مسئولیت کنترل منطق را بر عهده دارد و مخاطبان، قادر به مشاهده آن نیستند. کدهایی که در این بخش نوشته می‌شوند، به صورت مستقیم با سیستم در ارتباط نیستند و از طریق سرور، به مرورگر کاربران متصل می‌شوند. به همین علت است که نام دیگر این مهارت، برنامه نویسی سمت سرور یا (Server Side) می‌باشد که شامل ویژگی‌های زیر است:
- مرورگرهای مختلف، زبان‌های برنامه نویسی سمت سرور را درک نمی‌کنند و کاربران نیز قادر به دسترسی به آن‌ها نمی‌باشند.
- در این نوع توسعه سایت، مرورگر وظیفه‌ای در رابطه با خواندن یا دریافت کدها ندارد و تنها کدهای مورد پردازش از سمت اصلی سرور را به مخاطبان نشان می‌دهد.
- هر جا که احتیاج به داده‌های پویا و داینامیک وجود داشته باشد، استفاده از زبان‌های سمت سرور لزوم پیدا می‌کند.
در بخش دیگر، زبان‌های سمت کاربر یا همان Client Side را داریم که بهترین روش تعامل با کاربران وب‌سایت یا نرم‌افزار هستند.
نقشه راه بک اند، منتهی به کاربردهای متنوع و مفیدی می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- ایجاد پایگاه‌های داده و قابلیت مدیریت و ادغام آن‌ها
- استفاده کاربردی از فریمورک‌های بک اند به منظور طراحی و ساخت نرم‌افزارهای سمت سرور
- مجتمع‌سازی کامل محاسبات ابری
- آشنایی کامل با انواع سیستم عامل‌ها
- نگه‌داری از سیستم‌های مدیریت محتوا
- جلوگیری از هک شدن سیستم‌ها و حفظ اطلاعات کافی در رابطه با تنظیمات امنیتی
- آنالیز تمام اطلاعات وب‌سایت
- مجتمع‌سازی APIها
پیش‌نیازهای یادگیری بک اند
در این نوع از توسعه وب، تمرکز اصلی بر اسکریپت‌ها، معماری سایت و پایگاه داده می‌باشد. کدهای نوشته‌شده در این قسمت، موجب ایجاد ارتباط بین دیتابیس و مرورگر می‌شوند. به طور مثال، وقتی که ما در حال خواندن یک مطلب در یک وب‌سایت هستیم، تمامی اجزا از جمله رنگ‌ها، طراحی‌ها و چینش بصری، حاصل کار برنامه نویسی فرانت است؛ در حالی که محتوای رندر شده از سرور را، برنامه نویسان بک اند در اختیار ما قرار می‌دهند. پیش‌نیازهای اصلی یادگیری backend شامل موارد زیر هستند:
- زبان‌های متفاوت وب: زبان‌های مورد استفاده در نقشه راه بک اند، شامل جاوا، پایتون، روبی، پی اچ پی و جاوا اسکریپت هستند و توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از مفاهیم و ابزارهای مختلف این زبان‌های برنامه نویسی، به طراحی در بخش سمت سرور مشغول شوند.
- تسلط بر دیتابیس: فراگیری کامل تکنولوژی پایگاه داده و آشنایی با انواع متنوع آن، از شروط لازم دیگر برای اشتغال در این حرفه می‌باشد. از نرم‌افزارهای مهم در این زمینه، می‌توان مواردی مانند Oracle، MongoDB، MySQL، SQL Server و Redis را نام برد.
- آشنایی با سرور: توانایی کار کردن با فناوری‌های مهمی مانند IIS Server، Nginx، Apache و یا Microsoft IIS نیز از شرایط دیگر تبدیل شدن به یک برنامه نویس بک اند می‌باشد. در این حوزه، باید اشاره کرد که داشتن پیش‌زمینه کار با لینوکس هم می‌تواند یک نقطه قوت و عامل کمک‌کننده باشد و توانایی کار با سرور را تا حد زیادی افزایش دهد.
- API: شناخت وب سرویس‌های مختلف، از موارد مهم دیگر در این بحث می‌باشد و لازم به ذکر است که آشنایی با ساختار و تحلیل عملکرد سرویس‌های REST و SOAP در بک اند، حائز اهمیت بالایی می‌باشد.
مسیر یادگیری بک اند
نقشه راه بک اند، مراحل اصولی و دقیقی را می‌طلبد که با رعایت آن‌ها، یادگیری backend و نحوه کار با آن را به صورت کامل در اختیار خواهید داشت. در ادامه، قدم‌های کلیدی ورود به عرصه برنامه نویسی بک اند را شرح خواهیم داد.
- قدم اول: یادگیری پیش‌نیازها
جهت آغاز مسیر یادگیری برنامه نویسی بک اند، در گام اول لازم است که مواردی مانند HTML و CSS را به صورت کامل یاد بگیرید تا بتوانید درک مناسبی از کاربردهای backend داشته باشید.
- قدم دوم: انتخاب یک زبان برنامه نویسی بک اند
پس از طی کردن مرحله اول، باید یک زبان بک اند را انتخاب کرده و در کار با آن، به تسلط کافی برسید. انتخاب این زبان، بستگی به هدف شما دارد و به طور مثال، اگر قصد دارید یک برنامه نویس فول استک شوید، بهترین انتخاب برای شما زبان جاوا اسکریپت است؛ چرا که با استفاده از فریمورک‌های متنوع و قدرتمند آن، خواهید توانست چندین مهارت را کسب کنید. اما در صورتی که می‌خواهید نقشه راه بک اند را از طریق روشی آسان‌تر یاد بگیرید، بهتر است به سراغ یادگیری زبان پایتون بروید. این زبان قوی و غنی، شما را در مسیر یادگیری برنامه نویسی بک اند همراهی خواهد کرد. زبان PHP نیز یکی دیگر از زبان‌های قدیمی و قدرتمند بک اند است که سیستم محتوای وردپرس با استفاده از آن، بخش بک اند خود را راه‌اندازی نموده است.
- قدم سوم: فراگیری فریمورک‌های مربوطه
در گام سوم، شما باید یکی از فریمورک‌های زبان انتخابی خود را یاد بگیرید؛ به طور مثال بهترین فریمورک پی اچ پی، Laravel است. در حالی که فریمورک‌های برتر زبان پایتون، Django و Flask و بهترین فریمورک زبان جاوا اسکریپت، Node.js می‌باشد.
- قدم چهارم: یادگیری دیتابیس
با رسیدن به این مرحله، باید مشغول به یادگیری دیتابیس یا همان پایگاه داده و عواملی مانند My SQL بپردازید و از مدرس خود برای پیروی از الگوهای متناسب با نوع یادگیری خود، راهنمایی بگیرید.
- قدم پنجم: یادگیری مسائل امنیتی
پس از گذراندن مراحل فوق، لازم است مباحث امنیت سایت و API و همچنین سیستم کنترل ورژن مانند گیت را به صورت کامل یاد بگیرید.
- قدم ششم: پرورش مهارت‌های فرعی
در گام آخر، شما باید به کسب برخی مهارت‌های جانبی مانند الگوریتم و حل مسئله بپردازید تا بتوانید با تسلط کامل بر برنامه نویسی فرانت اند، به قبول پروژه‌های مختلف سمت سرور مشغول شوید.
سخن پایانی
برنامه نویسی بک اند، در واقع همان بخش از یک وب‌سایت یا نرم‌افزار است که ارتباط مستقیمی با مخاطبان ندارد و کاربران قادر به مشاهده آن نیستند. نقشه راه یادگیری بک اند، یکی از مهم‌ترین اهداف برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه‌ای محسوب می‌شود. بدین منظور، باید از دستورالعمل خاصی پیروی کنید و پیش‌نیازهای خاصی مانند HTML، CSS، جاوا اسکریپت، پی اچ پی یا پایتون را به همراه فریمورک‌های آن‌ها، یاد بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب‌سایت شرکت برنامه نویسی وب نگاه مراجعه نمایید.
