توسعه اپلیکیشن موبایل

شاید ساده به نظر رسد، زمانی که می‌خواهید در یک روز بارانی قهوه‌ای داغ را از طریق اپلیکیشن گوشی خود سفارش دهید، یا لباسی را که مدت‌ها فرصت خرید حضوری آن را پیدا نکرده بودید، از طریق یک فروشگاه اینترنتی خریداری کنید، مواد غذایی یخچالی را با چند کلیک ساده سفارش دهید یا حتی برای مراجعه به پزشک نوبت آنلاین دریافت کنید. تمامی این فعالیت‌ها و هزاران فعالیت دیگر را تنها با یک گوشی و نصب اپلیکیشن‌های  مختلف انجام می‌دهید، از این جهت است که اپلیکیشن‌های موبایل به یکی از ضروری‌ترین ابزارها در زندگی روزمره تبدیل شده‌اند. می‌توان نتیجه گرفت که تقریباً همه جنبه‌های زندگی ما تحت تأثیر این اپلیکیشن‌ها قرار گرفته است.

اما چقدر درباره توسعه اپلیکیشن موبایل می‌دانید؟ آیا با فرایند مختلف طراحی، کدنویسی و آزمایش و در نهایت انتشار در فروشگاه‌های اپلیکیشن آشنا هستید؟

در این نوشتار، به بررسی جامع فرآیند توسعه اپلیکیشن موبایل، روش‌های توسعه اپلیکیشن‌ موبایل و مراحل کلیدی در این مسیر می‌پردازیم.

تعریف توسعه اپلیکیشن موبایل

به فرایند ایجاد نرم‌افزارهایی که بر روی دستگاه‌های موبایل مانند گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها اجرا می‌شوند توسعه اپلیکیشن موبایل می‌گویند که شامل طراحی رابط کاربری، کدنویسی، تست و ارزیابی و انتشار اپلیکیشن در بازارهای اپلیکیشن مثل Google Play یا Apple App Store خواهد شد. از انواع توسعه اپلیکیشن موبایل می‌توان به برنامه‌های بومی (Native)، وب اپلیکیشن (Web-based) یا هیبریدی (Hybrid) تقسیم شود که در ادامه هر یک را بررسی خواهیم کرد:

روش های توسعه اپلیکیشن موبایل 

برای درک بهتر توسعه اپلیکیشن موبایل، بد نیست با روش های توسعه اپلیکیشن موبایل آشنا شوید. قابل ذکر است هر نوع اپلیکیشن روش توسعه مختص خود را دارد و با بیشتر در اینجا با انواع مدل ‌های اپلیکیشن آشنا می‌شویم.

1. اپلیکیشن‌های بومی (Native): این اپلیکیشن‌ها برای یک سیستم‌عامل خاص مانند iOS یا Android توسعه داده می‌شوند. برنامه‌های بومی با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی مختص هر سیستم‌عامل مثل Swift برای iOS و Kotlin یا Java برای Android نوشته می‌شوند. این اپلیکیشن‌ها به دلیل هماهنگی کامل با سیستم‌عامل، عملکرد بسیار بهتری دارند و از همه قابلیت‌های دستگاه مانند GPS، دوربین و سنسورها استفاده می‌کنند.
2. وب اپلیکیشن‌ها (Web Apps): وب اپلیکیشن‌ها در واقع اپلیکیشن‌های مبتنی بر مرورگر هستند که بر روی دستگاه‌های مختلف قابل دسترسی هستند. این برنامه‌ها از زبان‌های وب مثل HTML، CSS و JavaScript استفاده می‌کنند و نیازی به دانلود از فروشگاه‌های اپلیکیشن ندارند. با این حال، وب اپلیکیشن‌ها به اندازه اپلیکیشن‌های بومی به منابع دستگاه دسترسی ندارند و عملکرد آن‌ها بسته به سرعت و دسترسی به اینترنت متفاوت است.
3. اپلیکیشن‌های هیبریدی (Hybrid): اپلیکیشن‌های هیبریدی ترکیبی از برنامه‌های بومی و وب هستند. این برنامه‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های وب توسعه می‌یابند، اما در قالب یک اپلیکیشن بومی ارائه می‌شوند. یکی از تکنولوژی‌های محبوب برای توسعه اپلیکیشن‌های هیبریدی React Native است. این نوع اپلیکیشن‌ها به دلیل سازگاری با هر دو پلتفرم iOS و Android و هزینه توسعه پایین‌تر، بسیار محبوب هستند.

فرایند توسعه اپلیکیشن موبایل

برای توسعه یک اپلیکیشن موبایل باید مراحل متعددی را طی کرد که هر یک نقش حیاتی در موفقیت نهایی اپلیکیشن ایفا خواهند کرد. این مراحل عبارتند از:

• ایده‌پردازی و تحلیل نیازمندی‌ها

برای اینکه بخواهید در مسیر توسعه اپلیکیشن موبایل گام بردارید ابتدا باید ایده‌‌ها و نیازمندی‌ها را به خوبی تحلیل و بررسی کنید. برای این مرحله تیم توسعه یا کارفرما باید نیازمندی‌ها و مشکلاتی را که قرار است با  اپلیکیشن حل شود شناسایی کند. برای مثال، یک اپلیکیشن خرید آنلاین باید توانایی مدیریت سفارشات، پرداخت‌های ایمن و ارسال نوتیفیکیشن‌ها را داشته باشد.
علاوه بر بررسی ایده و نیازمندی‌ها تحلیل بازار نیز بخش مهمی از این مرحله است. در این بررسی باید مشخص شود که آیا اپلیکیشن مشابه اپلیکیشن مورد نظر ما در بازار وجود دارد، اگر پاسخ مثبت است چطور می‌توان آن را بهبود بخشید در این مرحله باید  مخاطبان هدف و رقبا را نیز به خوبی تحلیل و بررسی کرد.

• طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری (UI/UX)

 پس از اینکه به خوبی نیازها و ایده‌های موجود تحلیل شد می‌توان به سراغ تیم طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری رفت. در این مرحله، باید به کمک یک تیم طراحی حرفه‌ای‌ یک رابط کاربری (UI) جذاب و کاربر پسند ایجاد کنید. در مورد رابط کاربری باید گفت که این قسمت از توسعه اپلیکیشن موبایل شامل تمام عناصر گرافیکی و بصری می‌شود که کاربران قرار است با آن‌ها تعامل ایجاد کنند، بنابراین مهم است که دکمه‌ها، آیکون‌ها و صفحات مختلف اپلیکیشن چطور طراحی شوند.
اما تجربه کاربری (UX) به چگونگی تعامل کاربران با اپلیکیشن اشاره دارد. تجربه کاربری در واقع استفاده آسان و لذت‌بخش از اپلیکیشن برای کاربران را فراهم می‌کند. هر مقدار طراحی UX بهینه و اصولی باشد، طراحی اپلیکیشن با موفقیت مواجه خواهد شد، اما در صورتی که کاربر نتواند به راحتی از اپلیکیشن استفاده کند، احتمالاً آن را ترک خواهد کرد.

• توسعه (کدنویسی)

پس از طراحی UI/UX، نوبت به مرحله کدنویسی می‌رسد. در این مرحله، طراحان اپلیکیشن با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی مربوطه برای نوشتن کدهای مورد نیاز اپلیکیشن اقدام می‌کنند. این مرحله می‌تواند شامل توسعه اپلیکیشن بومی یا هیبریدی باشد. باید توجه داشته باشید که پلتفرم و زبان برنامه‌نویسی با توجه به نیازهای پروژه و بازار هدف انتخاب خواهد شد.
در اپلیکیشن‌های بومی، طراحان معمولاً از ابزارهای توسعه مختص به هر پلتفرم استفاده می‌کنند. برای مثال، برای توسعه اپلیکیشن‌های iOS از Xcode و برای Android از Android Studio استفاده خواهد شد.

• تست و ارزیابی

باید به خاطر داشته باشید برای موفقیت پروژه توسعه اپلیکیشن موبایل باید پس از تکمیل کد نویسی اپلیکیشن شما به طور دقیق تست و ارزیابی شود. در این مرحله با ارزیابی‌‌های انجام شده می‌توان مشکلات و یا به اصطلاح باگ‌های موجود را  شناسایی و رفع کرد. 

تست‌ها اپلیکیشن به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

•  تست‌های دستی: توسط تست‌کنندگان حرفه‌ای انجام می‌شود.
•  تست‌های خودکار: با استفاده از ابزارهای مختلف انجام می‌شوند.

در تست اپلیکیشن، عملکرد برنامه در شرایط مختلف، موارد امنیتی، نحوه سازگاری با دستگاه‌های مختلف و همچنین تست کارایی انجام خواهد شد. توجه به این نکته ضروری است هرچه تست‌ها دقیق‌تر باشند، احتمال موفقیت اپلیکیشن در بازار نیز بیشتر خواهد بود.

• انتشار و بازاریابی

با پایان مرحله تست نوبت به انتشار اپلیکیشن در فروشگاه‌های اپلیکیشن می‌رسد. این مرحله توسعه دهندگان اپلیکیشن را برای خرید کاربان در فروشگاه‌هایی مانند Google Play و Apple App Store قرار می‌دهند. در این مرحله باید توجه کرد که هر کدام از فروشگاه‌ها برای پذیرش برنامه شما باید بررسی‌هایی را به عمل آورد. بنابراین مهم است که  قوانین و استانداردهای آن‌ها را بررسی کنید تا اپلیکیشن مورد تایید قرار گیرد.
استفاده از تکنیک‌های ASO (App Store Optimization) در بازاریابی اپلیکیشن نیز دارای اهمیت زیادی است. بازاریابی اپلیکیشن می‌تواند به بهبود رتبه اپلیکیشن در فروشگاه‌ها و جذب کاربران بیشتر کمک کند.

• پشتیبانی و به‌روزرسانی

بسیار مهم است که پس از انتشار اپلیکیشن به صورت مداوم آن را بروزرسانی کنید. به روزرسانی اپلیکیشن‌ها کمک می‌کند عملکرد آن‌ها بهبود و در ادامه رضایت کاربران را نیز افزایش یابد. برای به روزرسانی اپلیکیشن باید از تیم توسعه دهندگان اپلیکیشن موبایل کمک بخواهید، متخصصین این حوزه می‌توانند مشکلات و باگ ‌های  موجود در برنامه را شناسایی و برطرف کنند. از طرفی می‌توانند با اضافه کردن ویژگی‌های جدید و به روزرسانی‌های امنیتی موفقیت این پروژه را تضمین کنند.

مزایای توسعه اپلیکیشن موبایل

از مزایای ساخت اپلیکیشن موبایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دسترسی آسان: از اصلی‌ترین مزایای توسعه اپلیکیشن موبایل امکان دسترسی آسان کاربران به خدمات و محصولات است. با طراحی اپلیکیشن نیاز نیست کاربران برای خرید به صورت حضوری اقدام کرده یا تماس با پشتیبانی برقرار کنند.
• تجربه کاربری بهتر: توسعه اپلیکیشن موبایل می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشید. به طور کلی برای کاربران کار با یک اپلیکیشن بسیار ساده و راحت‌تر از مراجعه به سایت است. 
• ارتباط بهتر با مشتری: در توسعه اپلیکیشن موبایل می‌توان از امکاناتی نظیر چت داخلی، اعلان‌ها و ارسال پیام استفاده کرد که باعث می‌شود صاحبان کسب و کار بتوانند به راحتی با کاربران خود ارتباط برقرار کنند.  
• جذب مشتریان جدید: با توسعه اپلیکیشن موبایل می‌توانید برای برنامه‌های بازاریابی خود بهتر برنامه‌ریزی کنید و بازار کاری خود را گسترش دهید.
• استفاده از فناوری‌های جدید: با طراحی اپلیکیشن می‌توانید به فناوری‌های جدید در مورد جلب مشتری دست پیدا کنید. برای مثال می‌توانید از واقعیت افزوده، اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی اپلیکیشن خود استفاده کنید.
• ثبت اطلاعات تماس: با توسعه اپلیکیشن موبایل می‌توانید به راحتی به اطلاعات تماس کاربران خود دسترسی داشته باشد. با این اطلاعات می‌توانید استراتژی بازاریابی خود را بهبود بخشید و در مورد نحوه ارائه و نوع خدمات خود تجدید نظر کنید. علاوه بر این می‌توانید با اطلاعات کاربران خود تبلیغات خود را برای افزایش فروش به صورت هدفمند اجرا کنید.
• افزایش فروش: شما از طریق توسعه اپلیکیشن موبایل می‌توانید به راحتی محصولات و خدمات خود را معرفی کنید و با ایجاد تخفیفات مختلف میزان فروش خود را افزایش دهید. 
• تبلیغات رایگان: استفاده از خبرنامه، اعلان‌ها، بنرها و به طور کلی تبلیغات داخلی سایت می‌تواند میزان فروش را بیشتر کند. گفتنی است که این تبلیغات رایگان هستند و تنها باید برای آن‌ها طراحی گرافیکی انجام دهید.

چالش‌های توسعه اپلیکیشن موبایل

توسعه اپلیکیشن موبایل با چالش‌های متعددی همراه است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. سازگاری با دستگاه‌ها و سیستم‌عامل‌های مختلف: یکی از چالش‌های اصلی در توسعه اپلیکیشن‌های موبایل، سازگاری با انواع دستگاه‌ها و سیستم‌عامل‌ها است. دستگاه‌های مختلف با اندازه صفحه‌نمایش، نسخه‌های سیستم‌عامل و ویژگی‌های سخت‌افزاری متفاوتی عرضه می‌شوند که می‌تواند به مشکلاتی در عملکرد اپلیکیشن منجر شود.
2. حفظ امنیت اطلاعات کاربران: امنیت اطلاعات کاربران یکی از نگرانی‌های اصلی در توسعه اپلیکیشن موبایل است. توسعه‌دهندگان باید از تکنیک‌های مختلفی مانند رمزنگاری داده‌ها و احراز هویت دو مرحله‌ای برای حفظ امنیت اطلاعات کاربران استفاده کنند. هرگونه نقص در امنیت می‌تواند به از دست دادن اعتماد کاربران و حتی مسائل قانونی منجر شود.
3. مدیریت عملکرد و بهینه‌سازی: یکی دیگر از چالش‌های مهم، بهینه‌سازی عملکرد اپلیکیشن است. اپلیکیشن‌ها باید به گونه‌ای توسعه یابند که بتوانند به سرعت بارگیری شوند و از منابع سخت‌افزاری دستگاه بهینه استفاده کنند. عملکرد ضعیف یا مصرف زیاد باتری می‌تواند کاربران را از استفاده از اپلیکیشن منصرف کند.

توسعه اپلیکیشن موبایل وب نگاه

اگر می‌خواهید برای کسب و کار خود یک اپلیکیشن طراحی کنید مهم است که در ابتدا به دنبال تیمی از طراحان اپلیکیشن باشید که بتوانند به خوبی اهداف شما را دنبال کنند. بهتر است در این باره به خوبی تحقیق کنید و از شرکت‌هایی که دارای سابقه طراحی اپلیکیشن هستند کمک بخواهید. شرکت طراحی سایت وب نگاه با داشتن کارشناسان و متخصصین حوزه طراحی سایت و اپلیکیشن می‌توانید شما را در این مسیر یاری کنید. 

یادداشت پایانی

توسعه اپلیکیشن موبایل یک فرآیند پیچیده و چند مرحله‌ای است که از ایده‌پردازی و طراحی گرفته تا کدنویسی، تست و انتشار ادامه دارد. با توجه به رشد روزافزون استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل، توسعه‌دهندگان باید با چالش‌های مختلفی مانند سازگاری با دستگاه‌های متعدد، حفظ امنیت اطلاعات و بهینه‌سازی عملکرد روبه‌رو شوند. هرچند این مسیر چالش‌های زیادی دارد، اما موفقیت در توسعه اپلیکیشن‌های موبایل می‌تواند منجر به جذب کاربران بیشتر و ارائه تجربه کاربری بهتر شود.